საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგაც კი რუსეთის ფედერაცია რჩება ყველაზე დიდ ქვეყნად მსოფლიოში.

რუსული მრავალხმიანობის კვლევას თავისი საკმაოდ რთული და წინააღმდეგობებით აღსავსე ისტორია აქვს. ძნელი დასაჯერებელია, მაგრამ ადრე რუსული ხალხური მუსიკა მონოდიურ (ერთხმიან) მოვლენად ითვლებოდა. ამ აზრს საფუძველი ჩაუყარა გავლენიანმა რუსმა მუსიკალურმა კრიტიკოსმა ვლადიმერ სტასოვმა (1824—1906). მისი ცნობილი მოსაზრების მიხედვით, რუსულ ხალხურ მუსიკას ახასიათებს ორი მთავარი თვისება: (1) ერთხმიანობა, და (2) პენტატონიკური კილოური საფუძველი. ამ მოსაზრების საწინააღმდეგოდ იური მელგუნოვმა მის მიერ გამოცემულ რუსულ ხალხურ სიმღერათა კრებულის კომენტარებში შესძლო სიტყვებით გადმოეცა რუსული ტრადიციული მრავალხმიანობის არსი. მისი შენიშვნების თანახმად, რუსული მრავალხმიანობის არსი მდგომარეობს ბევრი მომღერლის მიერ ერთი მელოდიის შესრულებაში, როდესაც შემსრულებლები სულ უნისონში კი არ მღერიან, არამედ ხშირად სცილდებიან ძირითად ჰანგს, უნისონში კი მხოლოდ საკვანძო მომენტებში “ერთიანდებიან”. ასეთი იყო რუსული მრავალხმიანი სტილის პირველი აღწერა, სტილისა, რომელიც დღეს ცნობილია როგორც “პოდგოლოსური პილიფონია” (დამხმარე ხმათა პოლიფონია). ტერმინი “პოდგოლოსური პოლიფონია” სწორედ მელგუნოვმა იხმარა პირველად.

1905—1912 წლებში ევგენია ლინიოვამ გამოსცა ფონოგრაფზე ჩაწერილი და შემდეგ გაშიფრული რუსული სიმღერების დიდი კოლექცია, რითაც დაასაბუთა მელგუნოვის აზრი რუსული პოლიფონიის ამ თავისებურების შესახებ. ამ თვალსაზრისით შემდგომი კვლევებისათვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდა მრავალარხიანი ტექნოლოგიების დანერგვას.

გარლანდის ენციკლოპედიისათვის დაწერილ დიდ სტატიაში რუსეთოს შესახებ რუსული მრავალხმიანობის ცნობილი მკვლევარი იზალი ზემცოვსკი რუსული მრავალხმიანობის 5 მთავარ ტიპს გამოჰყოფს:

1. თითქმის უნისონში სიმღერა .
2. ე. წ. “მრავალხმიანი ჰეტეროფონია” (ანუ “ვარიანტული ჰეტეროფონია”). ეს სტილი ფართოდაა გავრცელებული რუსეთის ჩრდილოეთში. ზემცოვსკის აზრით, შემსრულებლებს სხვადასხვა მიზანი ამოძრავებთ: ერთ შემთხვევაში მომღერლის მიზანი შეიძლება იყოს ერთხმიანი სიმღერა, და შედეგია ჰეტეროფონია, მეორე შემთხვევაში კი მომღერალთა მიზანია მრავალხმიანი სიმღერის შესრულება, და მიღებული ფაქტურა აქაც ჰეტეროფონიულია (ვარიანტული ჰეტეროფონია).
3. ბურდონული მრავალხმიანობა – ყველაზე ყურადღების გარეშე დატოვებული და მივიწყებული ნაირსახეობა რუსული მრავალხმიანობისა (შესაძლებელია იმის გამო, რომ “პოდგოლოსური პოლიფონია” იქცა რუსული ტრადიციული მრავალხმიანობის ემბლემად).
4. განსხვავებული მრავალხმიანი ტიპი (ცნობილი, როგორც “დისკანტური მრავალხმიანობა”), რომელიც გავრცელებულია სამხრეთ რუსეთში, კაზაკებთან. ამ ტიპის თავისებურებაა სოლისტის თანმხლები ხმა (“გოლოსნიკი” ან “დისკანტი”) რომელიც მთავარ მელოდიაზუ უფრო მაღლა მღერის და თავის მელოდიას უტექსტოდ ასრულებს. ტერმინი “პოდგოლოსური მრავალხმიანობა” ყველაზე მეტად სწორედ ასეთ ფაქტურას უდგება, სადაც ფაქტიურად ყველა მღერის მელოდიას და მხოლოდ ერთი ხმა მღერის ფუნქციონალურად განსხვავებულ ხმას.
5. ყველაზე რთული ტიპი რუსული ტრადიციული პოლიფონიისა არის ფუნქციონალური სამხმიანობა. მრავალხმიანობის ეს ტიპი გავრცელებულია რუსეთის ცენტრალურ და სამხრეთ რაიონებში. მომღერალთა უმრავლესობა ასრულებს მთავარ მელოდიას (რომელსაც ბანს უწოდებენ), მეორე ხმა (“გოლოსნიკი”) ფაქტიურად მაღალ ხმას წარმოადგენს, რომელიც ბურდონს მღერის, მესამე ხმას (მას ეწოდება “წვრილი ხმა”) ორი ან მეტი ქალი მღერის დაძაბული ხმით, და ეს ხმა იმყოფება მთავარ ხმასთან (ანუ მელოდიასთან, რომელსაც რუსეთში “ბანს”უწოდებენ) ვარიანტულ ჰეტეროფონიულ დამოკიდებულებაში.

რუსული მრავალხმიანობის საფუძველია განვითარებული ჰეტეროფონული ხმათასვლა, რომლის დროს ჰეტეროფონული ფაქტურა გადაიზრდება ფუნქციონალურ მრავალხმიანობაში, სადაც ხმებს საკუთარი ფუნქცია და დასახელება გააჩნიათ. რუსულ ხალხურ სასიმღერო მრავალხმიან სტილს “პოდგოლოსური პოლიფონიის” ორიგინალური სახელით იცნობენ.

პოდგოლოსური მრავალხმიანი სიმღერის მთავარი მახასიათებლებია: წამყვანი მელოდია გუნდურად სრულდება, (ამ დროს ფაქტურა ჰეტეროფონულია), მკვეთრად დაპირისპირებული პარტიის – დამხმარე ხმის – “პოდგოლოსოკის” არსებობა, რომელიც სრულდება ინდივიდუალურად, ძირითადი მელოდიის ზემოთ.

პოდგოლოსური მრავალხმიანობის ნიმუშებშიGგავრცელებულია როგორც შერეული, ასევე ქალთა მრავალხმიანი შესრულება (მეტწილად ესენია ე. წ. გაბმული, ლირიული სიმღერები). რუსეთში ყველაზე მრავალხმიანი რეგიონებია: ბრიანსკის, კურსკის, სმოლენსკის ოლქები, შორეული ჩრდილოეთი და შორეული სამხრეთი და ე. წ. “ბაიკალისპირელი სემეიები” (“სემეისკიე ზაბაიკალია”).

ეთნიკური რუსების ტრადიციული მრავალხმიანი სიმღერის ალბათ ყველაზე განვითარებული ტრადიცია არის ბაიკალის ტბის გადაღმა, ე.წ. “სემეისკიე” ანუ “სემეისკიე ზაბაიკალია”. ესენია ციმბირის სიღრმეში მცხოვრები რუსების (და შესაძლოა ბელორუსების) ჯგუფი; სახელწოდება ”სემეისკიე” მიუთითებს მდინარე სეიმზე (ბელორუსიაშია), საიდანაც მოხდა მათი გადასახლება ციმბირში, მთელი სახელწოდება კი უნდა გავიგოთ, როგორც ”ხალხი მდინარე სეიმიდან, რომლების ბაიკალის ტბის უკან ცხოვრობს”. “სემეისკიეს” მრავალხმიანობა რუსეთში გავრცელებული “პოდგოლოსური” მრავალხმიანობის ტიპისაა, სადაც შემსრულებელთა უმეტესობა მთავარ მელოდიას მღერის. რუსულ პოდგოლოსურ მრავალხმიანობაში ხშირ შემთხვევაში წამყვანია ქალთა რეპერტუარი, თუმცა მთელ რიგ რეგიონებში – მათ შორის “სემეისკიე ზაბაიკალია”-ს შორის, წამყვანი – მთავარი ხმა მიჰყავს მამაკაცს, სოლისტს.

ასეთივე სურათია სამხრეთ რუსეთის კაზაკთა მრავალხმიანობაშიც, სადაც წამყვანია კაცების ხმები.

ზოგ რუსულ რიტუალში მრავალხმიანობის ძალზე განსხვავებულ ფორმას მიმართავენ: ესაა ორი სხვადასხვა, ერთმანეთისგან სრულიად დამოუკიდებელი სიმღერის ერთდროული შესრულება. ამ მოვლენას შესაძლებელია წავაწყდეთ საქორწილი რიტუალის დროს. მაგალითად, პატარძლის რიტუალური ტირილის დროს (სახლში, მშობლებთან განშორებისას) მასთან ერთდროულად ჟღერდეს ვაჟთა (მაყრების) მხიარული სიმღერაც (რომელიც სახლს გარეთ, ეზოში სრულდება გუნდურად). ამ სიმღერებს აქვთ სხვადასხვა ხასიათი, რიტმი, სტრუქტურა, ტონალური ცენტრები.

რუსეთის ტერიტორიაზე ერთადერთი “ერთხმიანი რეგიონია” ჩრდილოეთ რუსეთი, სადაც მხოლოდ რეგისტრირებულია უნისონურ-ჰეტეროფონული და ოქტავური მღერის ფორმები (თუმცა გიპიუსმა მეოცე საუკუნის 20-იან წლებში ჩაიწერა საინტერესო მრავალხმიანი ტრადიცია, რომელიც მალე დაიკარგა ამ რეგიონში).

რუსული მრავალხმიანობის ნიმუში. ბაიკალისპირა სემეიები 

რუსული მრავალხმიანობის ნიმუში. ანსამბლი “ისტოკი”

რუსული ხალხური სიმღერა “ბალალაიჩკა”. ანსამბლი “ვოსკრესენიე”

რუსული ხალხური სიმღერა “ვდოლ პო ულიცე ვანიუშა”. ფოლკლორული ანსამბლი “ვოლია”

რუსული ხალხური სიმღერა “ოგონიოჩეკ”. კაზაკთა ანსამბლი “რუსსკაია ვოლია”

რუსული ხალხური სიმღერა “უჟ ტი სად, ტი მოი სად”. კაზაკთა ანსამბლი “ბუზულუკი”