შვედების მრავალხმიანობის შესახებ ინფორმაცია დაკავშირებულია სასულიერო მუსიკასთან. 1300-1400 წლების ლიტურგიულ წიგნებში მიმობნეულია მრავალხმიანობასთან დაკავშირებული სხვადახვა ცნობები. შვედების მეფე გუსტავ ვასამ (მართვის პერიოდი 1523 – 1560 წლები) დააწესა კონტროლი ქრისტიანობაზე და შემოიტანა პროტესტანტული რწმენა. ეს ცვლილება აისახა მრავალ ხელნაწერში სადაც ადგილობრივი ტრადიციები განიხილებოდა. 1697 წელს გამოიცა საეკლესიო ჰიმნების პირველი ოფიციალური კოლექცია. შვედი ეთნომუსიკოლოგის, იან ლინგის გამოკვლევის მიხედვით, საგუნდო სიმღერა (როგორც უნისონური, ისე მრავალხმიანი), დღესაც ცოცხლობს შვედი ხალხის ტრადიციაში. სხვათა შორის, შვედი ტყისმჭრელების სიმღერაში ცნობილია იოდლის ტრადიციაც. 1800 წლებიდან ინტენსიურად დაიწყო საგუნდო კოლექტივების ჩამოყალიბება და საგუნდო სიმღერამ ფართო პოპულარობა მოიპოვა.

ისლანდიური მრავალხმიანობის ცოცხალი ტრადიცია განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შუასაუკუნეების ევროპული მრავალხმიანობის შემსწავლელთათვის, რადგანაც იქ ნათლად ჩანს პირდაპირი კავშირი ადრეული პერიოდის ორგანუმთან (ორგანუმი, ევროპული პროფესიული მრავალხმიანობის პირველი სახეობ, ჩნდება IX-X საუკუნეებში). ისლანდიური ტერმინი ტვისონგური ნიშნავს “ორის სიმღერას”, და ესაა ადგილობრივი სახელი გამოყენებული საერო და საეკლესიო ორხმიანობის ტექნიკისათვის. ხორნბოსტელის განმარტებით ესაა” პარალელური კვინტების ორგამუმი” (ჰორნბოსტელი, 1933) ამ სტილის მეორე უნიკალური თავისებურებაა დიდი დიაპაზონი (ოქტავაზე მეტი), და უნიკალური ბგერათრიგი, რომელშიც თანაც ბგერათრიგის პირველი ბგერაა ქვედა “ფა”, ხოლო ოქტავით ზემოთ კი არის “ფა-დიეზი”. შესაბამისად, თვით კილოში არის ჩადებული გადიდებული ოქტავა. ამ კილოს აშკარად აქვს შინაგანი სიახლოვე ქართულ ხალხურ სიმღერებში (განსაკუთრებით დასავლეთ საქართველოში) ხშირად გამოყენებულ ე.წ. “კვინტური დიატონიკის კილოსთან” (ტერმინი ეკუთვნის ვ. გოგოტიშვილს. გოგოტიშვილი, 1983). საქართველოშიც გადიდებული ოქტავა კილოს შინაგანი წყობიდან გამომდინარეობს (სადაც დაცულია წმინდა კვინტების პარალელიზმი). ჯერ კიდევ პ. კარბელაშვილი აღნიშნავდა, რომ ქართული საგალობლების ჩაწერისას მუსიკოსმა ბანში ერთი ბემოლით მეტი უნდა დაწეროს გასაღებში, ვირდე მაღალ ხმებში.

ლატვიის ტრადიციული მრავალხმიანობა ნაკლებად ცნობილია უნიკალურ ლიტვურ სუტარტინესთან შედარებით. მას არ ახასიათებს ლიტვის მსგავსი სტილური მრავალფეროვნება, სამაგიეროდ, ლატვიაში მრავალხმიანობა ქვეყნის ტერიტორიის უდიდეს ნაწილს მოიცავს. აქ დღესაც კარგად ახსოვთ ძველებური მრავალხმიანი სიმღერები. ლატვიის ტერიტორიაზე დაფიქსირებულია მრავალხმიანობის ძველი საეთო-ევროპული ტიპი: ბურდონული მრავალხმიანობა. სხვადასხვა წერილობით წყაროებში (მე-16-მე-17 საუკუნეები) ლატვიის ტერიტორიაზე ნახსენებია ბურდონული სიმღერების არსებობა. დღეს ბურდონის არაერთი შემთხვევასაც ვხვდებით. მთავარი მელოდია ყოველთვის სრულდება სოლისტის მიერ, გააჩნია მცირე დიაპაზონი – ტერციის დიაპაზონის, ბურდონი იმღერება გუნდურად.

ბალტიისპირეთის სამ ქვეყანას შორის ლიტვას ისტორიულად წამყვანი ადგილი ეჭირა შუა საუკუნეების აღმოსავლეთ ევროპაში. მუსიკალური თვალსაზრისით ლიტვა განსაკუთრებით ცნობილია როგორც უნიკალური მრავალხმიანი სასიმღერო სტილის – სუტარტინესის სამშობლო. (სუტარტინესი ნიშნავს ერთიანობას, შეთანხმებას). ეს სტილი ლიტვის ჩრდილო-აღმოსავლეთ კუთხეში იყო გავრცელებული. სუტარტინესი ორიგინალური პოლიფონიური – ორ-სამხმიანი მღერაა, სპეციფიკური მძაფრი სეკუნდური შეთანხმებებით. სუტარტინესში მრავალხმიანი ფაქტურა ხშირად წარმოიქმნება ტერციული და კვინტური მელოდიების პოლიტონალური დაშრევების გზით (ანუ მაგალითად, დო-მი-სოლზე აგებული მელოდიასთან ერთად ჟღერს რე-ფადიეზ-ლაზე აგებული მელოდია). ამ დროს სხვადახვა ხმებში სხვადასხვა ტექსტი იმღერება, თუმცა ხშირად ტექსტის მაგივრად გამოითქმის გლოსოლალიები. “სუტარტინესში” მრავალხმიანობის წამყვანი ფორმაა კანონური იმიტაცია, რაც ძალიან იშვიათია ევროპულ მრავალხმიან ტრადიციებში. მიუხედადავ იმისა, რომ “სუტარტინესის” სიმღერაში ხან ორნი მღერიან, ხან სამნი და ხან ოთხნი, ფაქტურა ყოველთვის ორხმიანია.

ალბანური მრავალხმიანობა ხანგრძლივი დროის მანძილზე საერთოდ უცნობი იყო ევროპული სამეცნიერო სამყაროსათვის, მხოლოდ 50-იანი წლების ბოლოსათვის გამოჩნდა პირველი პუბლიკაციები ამ თემაზე, საიდანაც გაირკვა, რომ დღეისათვის ალბანეთი ერთ-ერთი მძლავრი და ორიგინალური მრავალხმიანობის ტრადიციის მქონე ქვეყანაა. (ალბანური ბურდონული მრავალხმიანობა იუნესკოს მიერ გამოცხადებულ იქნა “კაცობრიობის არამატერიალური მემკვიდრეობის შედევრად”).

ალბანეთი პირობითად იყოფა ორ ნაწილად – ჩრდილოეთ და სამხრეთ ალბანეთად. მრავალხმიანობა ორივე ნაწილშია გავრცელებული, თუმცა არათანაბრად. ჩრდილოეთში ის უფრო იშვიათია, ძირითადად გვხვდება ჩრდილოეთ ალბანეთის დასავლეთ, მთიან მხარეში. ესაა ბალკანეთში ცნობილი ბურდონული მრავალხმიანობა სეკუნდური ინტერვალებით. საერთოდ ამ ტერიტორიაზე ძველებური სასიმღერო სტილი უფრო კარგად არის შემორჩენილი.

ქვეყნის სამხრეთი გაცილებით უფრო მრავალხმიანია. აქ გამოყოფენ რამდენიმე რეგიონს: ჩამებს, ლაბებს, მუზიკეს. აქ ყველგან გავრცელებულია ბურდონული ტიპის მრავალხმიანობა, ორი- და სამხმიანობა. გარდა ამისა, ვხვდებით ოთხხმიანობის მაგალითებსაც.

ბურდონი ალბანეთში ცნობილია სახელწოდებით “ისო” (ეს სახელწოდება ბიზანტიაშიც გამოიყენებოდა).

მაკედონია ერთ-ერთი ყველაზე მრავალხმიანი ქვეყანაა ბალკანეთში. მრავალხმიანობის სხვადასხვა სტილები არსებობს ტრადიციულ ხალხურ სიმღერაში. მათგან ყველაზე მნიშვნელოვანია დისონირუბულ სეკუნდებზე აგებული ბურდონული ტიპის მრავალხმიანობა (ბურდონი ორივე, გაბმული პედალური და რეჩიტაციული ტიპისაა). მთავარი მელოდია ხშირად არის ორნამენტირებული. ბანის პარტია ზოგჯერ შუალედურია პედალურსა და რიტმულ ბურდონს შორის. ბურდონი შეიძლება იყოს ერთტონალური (ერთ ბგერაზე აგებული) ან ავიდეს სეკუნდით (ზოგ შემთხვევაში ტერციით ან კვარტით) ზემოთ. მრავალხმიანობის ტრადიცია მეტწილად შენარჩუნებულია ქალთა რეპერტუარში. მაკედონიელი ეთნომუსიკოლოგების დაკვირვების მიხედვით, ძველი ბორდონული მრავალხმიანობის დიდი ნაწილი დაიკარგა მაკედონიაში 1950-დან 1980-იან წლებამდე, რისი მიზეზიც იყო სოციალისტურ იუგოსლავიაში გამოცხადებული ბრძოლა “მავნე და დრომოჭმული გადმონაშთების შესახებ” (ბიცევსკი, 1986).

მრავალხმიანი სიმღერა მნიშვნელოვანი თავისებურებაა ამ ქვეყნისა, რომელიც ძირითადად ტყეებით დაფარული დიდი მთების მასივებისგან შედგება. ისევე როგორც ბალკანეთის სხვა ქვეყნებში, სლოვენიაშიც რამდენიმე რეგიონალური სტილი არის წარმოდგენილი. მათ შორის ძველი და შედარებით თანამედროვე მრავალხმიანობა. თანამედროვე მრავალხმიანი სიმღერის ტრადიცია სლოვენიაში უფროა გავრცელებული ვიდრე ძველი სტილი. “რეზია” და “ბელა კრაინას” ოლქები ინახავენ ძველებური ვოკლური მრავალხმიანობის სტილს, რომელიც ეფუძნება ბურდონულ ორხმიანობას და მჭახედ მჟღერ სეკუნდურ ინტერვალებს.

სამწუხაროდ, ძველი ტრადიციული დისონირებული სეკუნდით სიმღერის ტრადიცია თანდათან იკარგება, და მათ ადგილას ჩნდება სიმღერა ტერციებსა და უნისონში. მრავალხმიან სიმღერათა უმეტესობა სრულდება ორ ხმაში. თანამედროვე მრავალხმიანი სტილი კი ემყარება ევროპულ კლასიკურ მუსიკას, ტრადიციულ ევროპულ ფაქტურას და აკადემიური ტიპის ოთხხმიანობას. თანამედროვე მრავალხმიანი შემსრულებლობა გულისხმობს ორხმიანობით დაწყებულ და ხუთხმიანობით დამთავრებულ ვარიანტებს. მათგან ახალგაზრდობაში ყველაზე პოპულარულია სამხმიანი სიმღერა, სადაც მთავარი მელოდია შუაშია მოთავსებული.

 ვოკალური მრავალხმიანობა ხორვატული ტრადიციული მუსიკის მნიშვნელოვანი ნაწილია. ალპების მთიანეთში შენარჩუნებულია ხორვატული ენისა და სასიმღერო ფოლკლორის უძველესი შრეები. მათ ახასიათებს მრავალხმიანობა, კილოებში სიმღერა და პატარა ინტერვალზე დაფუძნებული მელოდია. სასიმღერო სტილი “ტრესე” – სპეციფიკური “ყელი კანკალით” სიმღერაა.

ხორვატული მრავალხმიანობის მეორე სტილი ფართოდ არის გავრცელებული ბალკანეთის სხვა რაიონებშიც. ეს არის სიმღერა ბანით (“ნა ბას”). ეს სტილი, როგორც ჩანს, ხორვატიაში შემოვიდა სლოვენიიდან. აქ მელოდიის დიაპაზონი უფრო ფართეა (სექსტამდე), თანმხლები ნაწილი ხშირად მთავარ მელოდიას პარალელური ტერციებით მიყვება, კადანსირება ხდება დაღმავალი ნახტომით კვარტაზე. ამ რეგიონის მრავალხმიანობის მეორე საინტერესო დამახასიათებელი ელემენტია მრავალხმიანი ჩასაბერების (ორმაგი ფლეიტები და სალამურები) არსებობა. მათზე შესრულებული მუსიკა მჭიდროდაა დაკავშირებული სასიმღერო მელოდიებთან. მრავალხმიანობის თვალსაზრისით კიდევ ერთი საინტერესო ოლქია ისტრიის ნახევარუკნძული და მიმდებარე რამდენიმე კუნძული. მრავალხმიანი სიმღერა აქ დაფუძნებულია ტერციების და სექსტების პარალელიზმზე. ზოგიერთ ოლქში (მაგალითად დალმაციაში), ჭარბობს ერთხმიანობა.

ბოსნია-ჰერცეგოვინას მთელი რიგი რაიონები იზოლირებული იყვნენ ევროპაში მიმდინარე ბევრი სოციალური და პოლიტიკური მოვლენებისაგან და ამით ტრადიციული კულტურის დიდი ნაწილი შენარჩუნდა. მათი კულტურა წინაისლამური და ისლამური პერიოდის კულტურების ნაზავს წარმოადგენს. საინტერესოა, რომ ბოსნიურ-ჰერცოგოვინული მრავალხმიანობის ტრადიციამ ევროპელი ეთნოკოლოგების ყურამდე შედარებით ადრე მიაღწია, რაც, უდავოდ ჩეხი ფოლკლორისტის ლუდვიგ კუბას დამსახურებას წარმოადგენს, რომელმაც აქ საუკუნის დასაწყისში იმოგზაურა და შრომებიც გამოაქვეყნა.

ბოსნიასა და ჰერცოგოვინაში გავრცელებული მრავალხმიანობის მთავარი ფორმაა ბურდონი. ტრადიციულად ბურდონს ასრულებს მომღერალთა ჯგუფი, მთავარი მელოდიას კი სოლისტი. მელოდია მცირე დიაპაზონისაა (ტერცია ან კვარტა). დომინირებს ორხმიანობა, თუმცა გვხვდება სამხმიანობაც.